Anafartalar Cephesi
25 Haziran 2024

Anafartalar Cephesi


Her iki cephedeki kanlı çatışmaların ardından, 1915 yılının Temmuz ayı sonlarında cepheler kilitlenmiş ve çatışmalar mevzi harbine dönüşmüştü. Gelibolu Yarımadası'nda bir sonuç elde edebilmek için İngiliz General Sir Ian Hamilton, daha kuzeyde üçüncü bir cephe açma gereği duymuştur. Buradaki amaç, her iki cephede sert direniş gösteren Türk kuvvetlerinin geri hatlarına çıkarak kuşatmaktı. Hamilton, üçüncü cepheyi küçük ve büyük Kemikli burunları arasındaki Suvla kumsalına, takviye olarak gelen İngiliz 9. Kolordusu'nu çıkartarak açmıştır. 6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu'na yapılan çıkarma ile Çanakkale Savaşı bu bölgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak Kolordusu ile Suvla çıkarma kuvvetleri birleşmiştir. Gelibolu Yarımadası'nın Müttefik kuvvetlerce tahliyesine kadar, asıl çatışmalar bu bölgede olmuştur. Seddülbahir Cephesi ise kayda değer bir çatışmaya sahne olmamıştır.

Suvla Çıkarması ve İlk Çatışmalar

5-6 Ağustos gecesi başlayan çıkarma, gün boyu sürmüştür. Suvla Ovası'na hakim ilk kademe sırtlardaki üç Türk taburu, çıkarma birliklerinin ileri harekâtını durdurmayı başarmıştır.

İngiliz 9. Kolordusu'nun genel bir taarruz için düzen alması, 8 Ağustos tarihini bulmuştur. Ertesi gün, 9 Ağustos 1915 sabahı, iki İngiliz tümeni taarruz için ilerlemeye başladığı sırada, Kurmay Albay Mustafa Kemal Bey'in de taarruzu başlamıştır. Türk taarruzu, önlerindeki İngiliz kollarını atarak ilerlemiş, öğleden hemen sonra İngiliz 9. Kolordusu komutanı General Stopford, ihtiyatta tuttuğu tümeni ateş hattına sürerek sahilde tutunmayı ancak başarmıştır.

Birinci Anafartalar Savaşı

Birinci Anafartalar Savaşı'nın hemen ertesi günü, 10 Ağustos 1915 sabahı Mustafa Kemal, Kocaçimen Tepesi – Conk Bayırı hattında yeni bir taarruz yapmıştır. Albay Ali Rıza Bey komutasındaki 8. Tümen ve Yarbay Cemil Bey komutasındaki 9. Tümen'in taarruzlarıyla müttefik cephesi 500-1.000 metre geri atılmıştır.

Bu bölgedeki Türk taarruzunun başladığı saatlerde daha kuzeyde, İngiliz 53. Tümeni Yusufçuk Tepe ve daha kuzeydeki Küçük Anafartalar Tepesi yönünde taarruza geçmiştir. Yoğun topçu ateşleri ardından dört kez yenilenen taarruzlar gün boyu sürmüş olup, iki Türk taburunun savunması mevzileri korumayı başarmıştır.

Son Çatışmalar ve Müttefiklerin Geri Çekilmesi

Son muharebeler sonunda Arıburnu Cephesi'nde Anzak kuvvetleri eski hatlarına çekilmiş, Anafartalar Cephesi'nde ise Suvla Ovası'nın sahil bandında kalmışlardır. Özellikle bu bölgede, hakim sırtlardaki Türk mevzilerinin ateşi altında kalmaktaydılar. Müttefik kuvvetler üst komutanı General Sir Ian Hamilton, bu sırtların en azından kuzey kesimini oluşturan Tekketepe yükseltilerinin bir an önce ele geçirilmesi gerektiğini bilmektedir. Bu amaçla sahile yeni çıkartılmış olan 54. Tümen ile bu sırtlara taarruz kararı vermiştir. Bu tümenin bir taburunca 12 Ağustos 1915 tarihinde girişilen, Tekketepe Muharebesi olarak bilinen taarruz, Türk savunması önünde ağır kayba uğrayarak geri çekilmiştir.

Bu taarruzun başarısızlığı üzerine General Hamilton, taarruzu daha kuzeye kaydırarak 12. Tümen'i sağ yandan çevirmeyi amaçlayan bir taarruz planlamıştır. Bu taarruz, Kireçtepe ve Kireçtepe sırtlarının işgal edilmesini amaçlamaktadır. Böylece 12. Tümen kanat kırarak Tekketepe'den çekilmek zorunda kalacak, savaşarak alınamayan bu yükselti, İngiliz kuvvetlerinin eline düşecektir.

Kireçtepe sırtları, Suvla Koyu'na çıkarma yapıldığı 6 Ağustos 1915 tarihinden itibaren Yüzbaşı Kadri Bey komutasındaki Gelibolu Jandarma Taburu tarafından tutulmaktadır. Üç tugaydan oluşan İngiliz birlikleri, 15 Ağustos 1915 günü taarruza geçmiştir. Ağır kayıplara Yüzbaşı Kadri Bey'in ağır şekilde yaralanması da eklenince, tabur geri çekilmiş ve Kanlıtepe - Havantepe hattında yeniden mevzi almıştır. Akşam saatlerinde bölgeye ulaşan bir taburluk takviye ile karşı Türk kuvvetleri karşı taarruza geçmiştir. Çatışmalar gece boyu sürmüş, 16 Ağustos sabahı bölgeye gelen Mustafa Kemal, taarruzu kendisi yönetmiştir. Kısa süre sonra İngiliz birlikleri eski hatlarına geri çekilmiştir.

İngiliz Komutanların Görevden Alınması ve Yeni Takviyeler

Aynı gün, başarısız bulunan İngiliz 9. Kolordusu komutanı General Stopford ve iki tabur komutanı, General Hamilton tarafından görevden alınmıştır.

Hemen ardından Seddülbahir Cephesi'ndeki İngiliz 29. Tümeni Anafartalar Cephesi'ne aktarılmıştır. Mısır'da bulunan 5.000 kişilik bir tümen de aynı cepheye getirilmiştir. Bu şekilde, içerden ve dışardan takviye edilen Anafartalar Cephesi'ndeki kuvvetlerle genel bir taarruz planlanmıştır. Müttefik taarruzu, Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal'in sorumluluk bölgesinde, 12 ve 7. Tümenlerin mevzilerine yönelmiştir.

Bu kuvvetler, 21 Ağustos 1915 sabahı İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepeleri'ne genel bir taarruza geçmiştir. Aynı anda Anzak Kolordusu'na bağlı bir tugay da Bomba Tepe'ye taarruz etmiştir. İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepeleri'ne yönelik taarruz aynı gün kesin bir başarısızlıkla son bulmuştur. Bomba Tepe'deki çatışmalar ise 29 Ağustos tarihine kadar sürmüş ve tepe, Türk savunmasının elinde kalmıştır.

Son Muharebe ve Çanakkale Savaşı'nın Sonuçları

Bomba Tepe taarruzu, Çanakkale Savaşı'nın, tahliyeye kadar ufak çaplı çatışmalar yaşanmış olsa da son muharebesidir.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Çanakkale Zaferi

Çanakkale Zaferi

Popüler İçerikler

Anafartalar Cephesi

Anafartalar Cephesi

İlginizi Çekebilir

Çanakkale Savaşı

Çanakkale Savaşı

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Cepheler

Cepheler

Çanakkale Cephesi Sonuçları

Çanakkale Cephesi Sonuçları

Çanakkale Savaşının Nedenleri

Çanakkale Savaşının Nedenleri

Arıburnu Cephesi

Arıburnu Cephesi

Çanakkale Savaşı ile İlgili Şiirler

Çanakkale Savaşı ile İlgili Şiirler