İtilaf devletleri çanakkale cephesini neden açmak istedi?

Çanakkale Cephesi, Birinci Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri'nin Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yürüttüğü önemli bir askeri harekâtın merkez noktalarından biridir. Bu cephenin açılmasının ardında yatan nedenler, stratejik, politik ve askeri faktörler açısından incelenebilir.

İtilaf Devletleri, Çanakkale'yi geçerek İstanbul'a ulaşmayı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşın dışına itilmesini hedeflemişlerdir. Bu amaç doğrultusunda, aşağıdaki stratejik nedenler öne çıkmaktadır:

• Boğazlar ve İstanbul'un Kontrolü: Çanakkale Boğazı, Karadeniz ile Akdeniz arasında önemli bir su yolu olup, bu bölgenin kontrol edilmesi, İtilaf Devletleri'ne Rusya ile daha etkili bir bağlantı sağlama fırsatı sunacaktı.
• Osmanlı İmparatorluğu'nu Zayıflatma: Osmanlı'nın savaştan çekilmesi, İtilaf Devletleri'nin Doğu Cephesi'nde daha rahat hareket etmesine ve güçlerini bu bölgede yoğunlaştırmasına olanak tanıyacaktı.
• Alman Destekli Osmanlı Gücünün Zayıflatılması: İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ile olan ittifakını kırmak ve bu ittifakın etkisini azaltmak istemişlerdir.

Çanakkale Cephesi, yalnızca askeri bir strateji değil, aynı zamanda siyasi bir hamle olarak da değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, şu politik nedenler dikkate alınmalıdır:

• Allyların Birlikteliği: İtilaf Devletleri, ortak bir hedef etrafında birleşerek, savaşın seyrini değiştirmeyi ve güçlerini birleştirmeyi hedeflemişlerdir.
• Rusya'nın Desteklenmesi: Rusya'nın savaşta daha fazla destek alması, İtilaf Devletleri'nin stratejik amaçları arasında yer alıyordu. Çanakkale üzerinden sağlanacak bir geçiş, Rusya'nın ihtiyaç duyduğu malzeme ve destek akışını hızlandıracaktı.
• Uluslararası Destek: Çanakkale harekâtı, İtilaf Devletleri'nin uluslararası kamuoyunda daha geniş bir destek bulmalarına yardımcı olmayı amaçlamaktaydı.

Askeri açıdan bakıldığında, Çanakkale Cephesi'nin açılmasının temel nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır:

• Bir Cephe Açarak Dikkati Dağıtma: Çanakkale'nin açılmasıyla birlikte Osmanlı'nın dikkatinin başka bir alana kaydırılması, Doğu Cephesi'nde İtilaf Devletleri'nin lehine bir avantaj sağlayacaktı.
• Askeri Harekatın Genişletilmesi: Çanakkale'nin kontrolü, İtilaf Devletleri'ne Akdeniz'deki askeri harekâtlarını genişletme ve güçlendirme imkânı verecekti.
• Deniz Gücünün Kullanımı: İtilaf Devletleri, güçlü bir deniz filosuna sahip olduklarından, bu gücü kullanarak Çanakkale'yi geçmeyi amaçlamışlardır.

İtilaf Devletleri'nin Çanakkale Cephesi'ni açma kararı, sadece askeri bir strateji değil, aynı zamanda politik ve stratejik hedeflerin bir birleşimiydi. Boğazların kontrolü, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflatılması ve Rusya'nın desteklenmesi gibi çok sayıda faktör, bu harekâtın gerekliliğini ortaya koymuştur. Ancak, bu harekâtın sonuçları, beklenenden farklı olmuş ve İtilaf Devletleri için zorlu bir mücadeleye dönüşmüştür. Çanakkale Cephesi, hem savaşın seyrini değiştiren hem de tarihin akışını etkileyen bir dönüm noktası olmuştur.